Friday, June 12, 2020

Σκύρος: ο παραδοσιακός οικισμός της Χώρας


Κατάλευκη και αστραφτερή η Χώρα, χτισμένη αμφιθεατρικά στον κατακόρυφο λόφο, μαγεύει τον περιπατητή με τ' ασβεστωμένα της στενά, τα μικρά λευκά κιβωτιόσχημα σπίτια με τ’ αυλιδάκια, τις κλιματαριές και τα λουλούδια στις σκάλες, τις όμορφες εκκλησιές, σφηνωμένες θαρρείς στα καλντερίμια. Τις 365 αριθμούν οι εκκλησιές της Σκύρου, όσες, λέει, και οι μέρες του χρόνου!


Οι ντόπιοι την αποκαλούν «το Χωριό» αφού είναι ο μεγαλύτερος οικισμός, όπου ζουν οι περισσότεροι από τους 3.000 κατοίκους του νησιού.


Οι Σκυριανοί, για το φόβο των πειρατών και άλλων επιδρομέων αναγκάστηκαν να μοιραστούν ένα πολύ περιορισμένο χώρο, στο λόφο, στην ποδιά όπως λένε του κάστρου. Έτσι γεννήθηκε αυτός ο πέτρινος κύβος που έπρεπε να στεγάσει την πολυμελή οικογένεια. 


Είναι τόσο εφευρετική η διαρρύθμισή του, που χωράνε όλα. Σαλόνι, κρεβατοκάμαρα (σφας) αποθήκη και κουζίνα (αποκρέβατες),  τζάκι, ενώ τα πιάτα, οι κατσαρόλες, τα ταψιά, τα τηγάνια, τα μπρίκια, ολόκληρο το νοικοκυριό, λόγο έλλειψης χώρου εκτίθενται στους τοίχους.


Μπαίνοντας σε ένα Σκυριανό σπίτι σου δημιουργείται η αίσθηση ότι επισκέπτεσαι μουσείο. Εσωτερικά οι τοίχοι του σπιτιού και ο χώρος πάνω από το τζάκι, είναι στολισμένοι με όλα τα χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα, κεραμικά, γυαλικά και μεταλλικά. Ιδιαίτερη θέση στο σπίτι είχαν και έχουν  τα περίφημα σκαλιστά μικροσκοπικά σκυριανά έπιπλα όπως κασέλες, σκαμνιά, τραπέζια και η κρεβατσούλα, μικρό χαμηλό ντιβάνι.


Η προέλευση, η σπανιότητα και η ποσότητα των αντικειμένων αυτών χαρακτήριζαν την οικονομική ευρωστία των ιδιοκτητών τους και αποτελούσαν δείγμα κοινωνικής καταξίωσης. 


Έπρεπε λοιπόν να είναι αξιοθέατα, κι έτσι η ανάγκη έγινε τέχνη. Αγγειοπλαστική (περίφημα τα σκυριανά πιάτα), ξυλογλυπτική (μικροκαμωμένα έπιπλα), χαλκουργία, υφαντική, κεντητική, είναι η κληρονομιά που οι νέοι παρέλαβαν από τους μεγαλύτερους και συνεχίζουν να τιμούν.


Περπατώντας στα στενά σοκάκια της Χώρας, και ανάμεσα στα λευκά σκυριανά σπίτια, με τις σκουρόχρωμες ταράτσες μην αξίζει να κρυφοκοιτάξει κανείς  τον εσωτερικό διάκοσμο. Άλλωστε οι ιδιοκτήτες τους είναι πάντα πρόθυμοι να ξεναγήσουν τον επισκέπτη σ' αυτές τις κοσμηματοθήκες.  Αυτά τα λιλιπούτεια σπίτια δεν είναι μόνο χάρμα οφθαλμών, αλλά και θαύμα επινοητικότητας!