Σύρος: πλατεία Μάρκου Βαμβακάρη, ένα ιστορικό τοπόσημο της UNESCO

 H πόλη της Σύρου αποτελεί από μόνη της ένα αξιοθέατο, ένα πραγματικό στολίδι των Κυκλάδων, όμως η Άνω Σύρος, η Απάνω Χώρα όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι  είναι ένα αριστούργημα που φημίζεται  για τη μεσαιωνική αρχιτεκτονική της, η οποία παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο.

 

 Η Σύρος έγινε ιδιαίτερα γνωστή λόγω της καταγωγής του συνθέτη Μάρκου Βαμβακάρη. Ο Βαμβακάρης γεννήθηκε το 1905 στον οικισμό της Άνω Σύρου. Σε ηλικία 12 ετών πήγε στον Πειραιά, όπου αργότερα έμαθε να παίζει μπουζούκι. Εκεί έφτιαξε την πρώτη ρεμπέτικη κομπανία της Ελλάδας (1933).

 Μέχρι την αρχή του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, ο Βαμβακάρης έγραψε τα περισσότερα και πιο δημοφιλή του τραγούδια. Το πιο χαρακτηριστικό του είναι η «Φραγκοσυριανή», που μιλάει για μια καθολική κοπέλα από την Σύρο (Φράγκος στην Σύρο ήταν ο Καθολικός). 

 Το 1954 επέστρεψε στην Σύρο για ένα χρόνο όπου έπαιξε στην ταβέρνα του 'Λιλή', στην Άνω Σύρο.  Η ταβέρνα υπάρχει ως σήμερα στην Άνω Σύρο, κοντά στο μουσείο που έφτιαξαν οι Συριανοί για τον Βαμβακάρη με εκθέματα και προσωπικά του αντικείμενα ενώ υπάρχει και μικρή πλατεία προς τιμή του. 

 Η προτομή του ρεμπέτη και λαϊκού τροβαδούρου Μάρκου Βαμβακάρη βρίσκεται σ’ αυτή την πλατεία η οποία φέρει και το όνομα του ακριβώς δίπλα στο σπίτι το οποίο έζησε και που σήμερα λειτουργεί ως μουσειακός χώρος.

Πρόκειται για μια ορειχάλκινη κατασκευή η οποία εδράζεται πάνω σε τσιμεντένιο βάθρο επενδυμένο με πέτρα, δύο επιπέδων. Ο Μάρκος Βαμβακάρης αποδίδεται σε μέση ηλικία. Έχει φαλάκρα με λίγα μαλλιά στα πλαϊνά της κεφαλής, μουστάκι και φοράει πουκάμισο. Στο πρώτο επίπεδο του βάθρου υπάρχει μια εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα η οποία αναγράφει τα παρακάτω λόγια:

ΜΑΡΚΟΣ

ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

1988

Η δεύτερη επιγραφή αναφέρεται στον χορηγό και στην ημερομηνία τοποθέτησης του έργου. Μεταξύ των δυο επιγραφών υπάρχει ένας έξεργος ορειχάλκινος μπαγλαμάς, το μουσικό όργανο στο οποίο ο Μάρκος Βαμβακάρης υπήρξε δεξιοτέχνης. Στον τοίχο πίσω από την προτομή υπάρχουν δυο εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες οι οποίες αναγράφουν τα παρακάτω λόγια:

ΠΛΑΤΕΙΑ

ΜΑΡΚΟΥ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ

ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ

MARKOS VAMVAKARIS

1905 – 1972

ΕΔΩ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΈΖΗΣΕ ΤΑ

ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΟΥ

ΛΑΪΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΚΑΙ

ΠΡΩΤΟΜΑΣΤΟΡΑΣ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ

Παρακάτω, ακολουθεί η εγχάρακτη μετάφραση της επιγραφής στα γαλλικά και στα αγγλικά. Πάνω στην προτομή υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του γλύπτη Αντώνιου Καλλέγια

Ο σπουδαίος καλλιτέχνης ο θεμελιωτής του ρεμπέτικου, που μπήκε στον κατάλογο Aυλης Κληρονομιάς της Unesco, γεννήθηκε, εμπνεύστηκε, αγάπησε και αγαπήθηκε βαθιά στη Σύρο