Gallery: Έδεσσα: η παραδοσιακή συνοικία Βαρόσι

Το Βαρόσι αποτελεί το μοναδικό πυρήνα που έχει διασωθεί από το ιστορικό κέντρο της Έδεσσας μεταφέροντας μνήμες της πόλης. Είναι το "Μεγάλο Παράθυρο" που λειτουργεί μεταφορικά και κυριολεκτικά σαν μεγάλο άνοιγμα φωτός για την Πόλη και την Ιστορία της.

Παραδοσιακός Ξενώνας Βαρόσι. Αυτό το αρχοντικό του 18ου αιώνα αναπαλαιώθηκε διατηρώντας τα παραδοσιακά στοιχεία από ξύλο και τοπική πέτρα. Τα δωμάτια διαθέτουν ρομαντική διακόσμηση με μπρούτζινα κρεβάτια και δαντελένιες κουρτίνες.

Ολόκληρος ο οικισμός, είναι ένα αρχιτεκτονικό φυλακτό απ' αυτά που δύσκολα αντιστέκονται στον πανδαμάτορα Χρόνο αλλά οι Εδεσσαίοι το διέσωσαν και σε σημαντικό βαθμό το έχουν αναδείξει.

Αν η Θεσσαλονίκη έχει την Ανω Πόλη, η Κοζάνη την "Σκρκα" της και η Καστοριά το "Ντολτσό" της, η 'Εδεσσα, καυχάται ότι σ αυτήν την παραδοσιακή συνοικία, στο Βαρόσι, χτυπάει η καρδιά της. Κι είναι τέτοιος ο χτύπος της που μπορείς να ακούσεις το Παρελθόν και το Παρόν μαζί.

Το Βαρόσι υπήρξε η πρώτη χριστιανική συνοικία της Έδεσσας. Είναι χτισμένη στα ερείπια των αρχαίων τειχών και της ακρόπολης, του "Θεοφρούρητου Κάστρου των Βοδενών", τίτλο που απέκτησε με τα χρόνια λόγω της ισχυρής οχυρωματικής θέσης που το έκανε απόρθητο.

Σε ορισμένα σημεία όπως στο εσωτερικό του ξενοδοχείου "Βαρόσι" μπορεί κανείς να δει κάτω από το ειδικά κατασκευασμένο (γυάλινο) πάτωμα το τείχος της αρχαίας ακρόπολης. Ο οικισμός αποτελεί εξέλιξη του βυζαντινού οικισμού, πρώτος οικιστικός πυρήνας και ιστορικό κέντρο της σημερινής πόλης.

Τα κτίσματά του έχουν ιδιαίτερη σημασία κι αξία γιατί βρίσκονται ενταγμένα σε ένα ενιαίο περιβάλλον που διασώζει την συλλογική μνήμη. Το μεγαλύτερο τμήμα της συνοικίας πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς στις 13/9/1944 ως αντίποινα για το φόνο αξιωματικού των SS από τον ΕΛΑΣ.

Ορισμένοι ιστορικοί αναφέρουν ότι οι Γερμανοί πυρπόλησαν την συνοικία επειδή θεωρούσαν ότι χρησίμευε ως κέντρο των αντιστασιακών για να μπορούν να διαφεύγουν εύκολα από εκεί στον κάμπο.

Η σημερινή έκταση της συνοικίας καλύπτει 18 στρέμματα. Τα περισσότερα κτίσματα που έχουν αναστηλωθεί χρησιμοποιούνται για κατοικίες. Ορισμένα έχουν μετατραπεί σε πανσιόν.

Με απόφαση του ΥΠΠΟ το 1983 το Βαρόσι της Εδεσσας κηρύχθηκε Διατηρητέο Μνημείο.Το 1990 η μελέτη ανάπλασής του, η οποία εκπονήθηκε από ομάδα της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΑΠΘ, διακρίθηκε με το πρώτο βραβείο στο πλαίσιο Ευρωπαϊκού Προγράμματος διατήρησης και προβολής της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

Είχε μάλιστα αποσπάσει το υψηλότερο χρηματικό βραβείο ανάμεσα στις 1138 μελέτες που είχαν υποβληθεί από τις χώρες μέλη. Ο Δήμος Έδεσσας και άλλοι φορείς της πόλης συνεχίζουν την προσπάθεια διάσωσης, αποκατάστασης και διαφύλαξης της ιστορικής και παραδοσιακής φυσιογνωμίας του οικισμού.

Σήμερα, λοιπόν, το Βαρόσι αποτελεί ένα πολύ σημαντικό τμήμα της πόλης καθώς χάρη σε αυτό συνυπάρχουν η παλιά πόλη με τη νέα. Για τους ξένους αποτελεί ένα τουριστικό αξιοθέατο, ενώ δεν είναι λίγοι οι Εδεσσαίοι που δράττονται της ευκαιρίας και χτίζουν στην περιοχή παραδοσιακά σπίτια με αυτή την ίδια αρχιτεκτονική.